Rejestratory aktywności fizycznej motywują do ruchu osoby starsze i w średnim wieku. Małżonkowie pełnią raczej rolę demotywującą

Źródło: materiał na licencji: Newseria.pl
blank

Podejmowanie aktywności fizycznej wspólnie z małżonkiem przynosi mierne rezultaty w przypadku osób w szóstej dekadzie życia i starszych – wykazało badanie przeprowadzone w Singapurze wśród osób w wieku 54–72 lata. Partnerzy raczej zniechęcają, niż motywują do ćwiczeń. Może mieć to związek z innymi przyzwyczajeniami partnerów, ale także z innym podejściem do tego, co kobiety uważają w sporcie za ciekawe, a co mężczyźni. Dużo lepszym motywatorem niż wspólne ćwiczenia okazuje się być rejestrator aktywności fizycznej. Utrzymywanie dobrej kondycji wśród seniorów będzie coraz pilniejszym wyzwaniem w najbliższych latach. Do 2050 roku ponad 40 proc. Polaków będzie miało więcej niż 60 lat. Poważnym problemem zdrowotnym i wyzwaniem systemowym, w którego rozwiązaniu przynajmniej częściowo pomoże ruch, jest zjawisko wielochorobowości.

Naukowcy z Singapuru przeprowadzili trzymiesięczne badanie z udziałem 240 uczestników w wieku od 54 do 72 lat. Otrzymali oni monitor kondycji z widocznym lub zakrytym wyświetlaczem, a ich aktywność była oceniana na podstawie przekraczania progów dziennej liczby kroków. Pod uwagę brane były również wskaźniki oparte na deklaracjach uczestników, dotyczących na przykład tego, ile godzin dziennie spędzali w pozycji siedzącej, a ile poświęcali na wysiłek fizyczny o średniej i dużej intensywności. Uczestnicy brali udział w eksperymencie indywidualnie lub z małżonkami. Tylko część z nich otrzymywała informacje zwrotne z urządzeń rejestrujących. W ten sposób badacze podzielili uczestników na cztery grupy. Doszli do ciekawych wniosków zwłaszcza w kontekście roli małżonków w utrzymywaniu aktywności.

– Kiedy osoby brały udział w badaniu wspólnie z małżonkami, stawały się mniej aktywne fizycznie. Liczba dni, w których te osoby osiągały pułap 7,5 tys., 10 tys. czy 15 tys. kroków, średnia dzienna liczba kroków oraz przeciętna liczba kroków – wszystkie te wartości były niższe niż w przypadku osób biorących udział w badaniu bez małżonków – mówi agencji Newseria Innowacje dr Sapphire Lin z Wee Kim Wee School of Communication and Information, Nanyang Technological University w Singapurze.

Po zakończeniu eksperymentu badacze przeprowadzili ankiety, które miały pomóc im zinterpretować wyniki uzyskane w ramach eksperymentu. W jednej z nich spytali małżonków, dlaczego ich aktywność fizyczna była mniejsza w towarzystwie swoich partnerów i partnerek. Często się zdarzało, że małżonkowie po prostu stawali się przeszkodą na drodze do aktywnego stylu życia partnerów, którym na tym zależało.

Zazwyczaj mniej skłonna do ruchu osoba powstrzymuje osobę bardziej aktywną i w związku z tym aktywność tej drugiej się obniża. Tak zdarza się w przypadku kobiet i mężczyzn, niezależnie od płci. Zależy, która osoba w związku jest bardziej aktywna. Osoba bardziej skłonna do ruchu będzie chciała wyjść, osoba mniej aktywna będzie wolała zostać w domu, powstrzymując osobę bardziej aktywną. Osoby pobierają się zazwyczaj z innych powodów niż jednakowy poziom aktywności fizycznej. Często dopiero po ślubie okazuje się, że na przykład mąż nie jest aktywny, woli zostać w domu i oglądać telewizję, zamiast wyjść biegać. W efekcie małżonkowie tworzą oddzielne obszary aktywności – ich aktywność fizyczna przebiega oddzielnie – wyjaśnia badaczka.

Przyczyną zaobserwowanego zjawiska mogą być też różnice w podejściu osób różnej płci do tego, jak powinna wyglądać aktywność fizyczna. Mężczyźni statystycznie częściej interesują się dyscyplinami, które opierają się na rywalizacji. Rodzi to trudności w nakłanianiu drugiej osoby w związku do aktywności.

– Sugerujemy więc, aby w celu wywołania zmian w aktywności fizycznej starszych dorosłych skupiać się na poszczególnych osobach, a nie na parach małżeńskich, ponieważ mają one silnie ugruntowane zwyczaje związane ze stylem życia. Należy jednak zwrócić uwagę, że pary małżeńskie biorące udział w badaniu były w związkach od średnio około 30 lat, więc ich zwyczaje są głęboko zakorzenione, ich style życia są stałe, nie zmieniają się zbyt łatwo. W ramach wywiadów uczestnicy mówili również o tym, że w przypadku młodszych par to może zadziałać, ponieważ z entuzjazmem biorą udział we wspólnych czynnościach, chcą razem biegać itp., zaś w przypadku starszych par ten entuzjazm jest nieco inny. Prawdopodobnie dlatego wpływ drugiej osoby w tym badaniu okazał się negatywny i dlatego zaobserwowaliśmy niekorzystny wpływ małżonków na aktywność fizyczną – podkreśla dr Sapphire Lin.

Trzymiesięczny eksperyment wykazał też, że ci uczestnicy, którzy otrzymywali spersonalizowane informacje zwrotne na swoich monitorach fitness, byli bardziej aktywni niż ci, którzy takich danych nie dostawali.

– Informacje z rejestratorów aktywności fizycznej pomagają w zwiększeniu aktywności fizycznej. Uczestnicy, którzy mieli dostęp do informacji z rejestratorów, mieli lepsze wyniki. Ich codzienna aktywność była większa, osiągali poziom 7,5 tys. kroków i 10 tys. kroków dziennie częściej niż osoby, które nie otrzymywały informacji o wynikach – dodaje ekspertka.

Badanie ma istotne znaczenie zwłaszcza z uwagi na zachodzące zmiany demograficzne. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego liczba ludności w wieku 60 lat i więcej w roku 2030 ukształtuje się na poziomie 10,8 mln (wzrost o 10,8 proc. w stosunku do roku 2021), w roku 2040 na poziomie 12,3 mln (wzrost o 26 proc.). W 2050 roku w Polsce będzie mieszkać 13,7 mln osób starszych (o 40,8 proc. więcej niż w 2021 roku). Seniorzy będą w połowie XXI wieku stanowić 40,4 proc. ogółu ludności.

– Jednym ze sposobów na zachowanie zdrowia społeczności jest aktywność fizyczna. Może ona wpływać na wskaźniki chorób przewlekłych, a także przeciwdziałać osłabieniu, które bardzo często występuje u osób starszych. Nasze badanie pokazuje, że rejestrowanie aktywności fizycznej może pomóc w przypadku problemów z aktywnością fizyczną i nie trzeba do tego innego rodzaju motywacji – podsumowuje badaczka. – Można rozważyć stosowanie aplikacji do rejestrowania aktywności fizycznej, aby motywować starszych dorosłych do osiągania pewnych celów związanych z aktywnością. Oprócz tego w przygotowaniu interwencji i strategii krajowych warto brać pod uwagę osoby z grupy wiekowej starszych dorosłych indywidualnie, a nie wspólnie z małżonkami. Powinniśmy pomyśleć o innych dyscyplinach sportu dla mężczyzn, ponieważ mężowie i żony mogą uprawiać różne sporty, więc ukierunkowanie na małżeństwa jako całość nie jest tutaj pomocne bez wzięcia pod uwagę indywidualnych różnic między nimi. Trzeba także pamiętać o negatywnym wpływie małżonka mniej aktywnego fizycznie.